Focus op kernvakken. Maar wat is de ruimte voor wereldoriëntatie?
Dat de resultaten van het Nederlandse (basis) onderwijs, de leeropbrengsten, tegenvallen is al lang geen nieuws meer. Ook dalen ‘we’ in een benchmark met andere landen als je kijkt naar de PISA-scores. De roep om meer focus op de kernvakken is logisch. Maar de monitoring en verantwoording die hiermee echter gemoeid zullen gaan, perst als we niet uitkijken de andere vakken uit het curriculum.
Hoeveel tijd en ruimte is er nog voor andere vakken? Voor de wereld-oriënterende, creatieve, kunstzinnige vakgebieden, voor bewegingsonderwijs en techniek? En wat voor ruimte blijft over voor burgerschap en digitale geletterdheid? Moeten we de kaasschaaf van stal gaan halen.
Lastige dilemma’s dienen zich aan die ook zorgen baren.
Het wordt voor veel basisscholen een ingewikkelde puzzel om naast de kernvakken de andere vakgebieden een plek te geven in het curriculum. Welke vakken zijn straks ‘het haasje’? Wat te doen met ‘verkeer’? En wat doen we met de sociaal-emotionele ontwikkeling? Is er nog ruimte voor topografie?
Mijn inschatting is dat scholen (opnieuw) op zoek gaan naar methodes waarin meerdere vakgebieden geïntegreerd zijn. Het gaat vaak om thematisch georganiseerde methodes. Daar waar onderlinge verbindingen kunnen worden gelegd, is inderdaad vaak tijdwinst te halen. Zo kunnen onderdelen van kennisvakken bijvoorbeeld in aanbod of toepassing ook aan bod komen tijdens bewegend leren, wereldoriëntatie, burgerschap en kunst- en cultuuronderwijs.
Ondanks de logische oplossing die in deze manier van werken gevonden kan worden moeten we ons realiseren dat ook de keuze voor nieuwe methodes veel vraagt van teams. Om een nieuwe invulling van het totaal aanbod in een school te laten slagen is er naar mijn idee ruimte en vertrouwen nodig. We moeten eindelijk eens af gaan rekenen met de verantwoordingsdruk. Deze gaat ten koste van de creativiteit, het werkplezier en het energieniveau van de professionals op de werkvloer. Wanneer gaan de beleidsmakers nu eens inzien dat onderwijsprofessionals – net als professionals in bijvoorbeeld de zorg – niet beter functioneren door planning- en controlemechanismen, wél met vertrouwen en professionele autonomie.
Uitgeverijen
Van de uitgeverijen wordt hierin ook iets anders gevraagd dan wat ze tot dusverre het onderwijs aanboden. Geen compleet opgetuigde kant- en klaar methodes per vakgebied, maar een breed thematisch aanbod, waaruit door leerkrachten en teams keuzes gemaakt kunnen worden naast een smal basisaanbod aansluitend bij de kerndoelen. Door die keuzes kunnen scholen optimaal aansluiten bij hun onderwijsvisie, hun leerlingen en hun schoolspecifieke context.
Integratie van vakgebieden, daar ligt op dit moment een vraagstuk dat op menig basisschool speelt. Hoe combineer je de focus op kernvakken met de rest van je onderwijs? En hoe geef je wereldoriëntatie een volwassen plek in je curriculum? Zoek je inspiratie? Download dan hier eens deze kersverse publicatie over werken met kernconcepten. In de kernconcepten komen de wereld-oriënterende kerndoelen thematisch aan bod. Maar tevens ook onderdelen van burgerschap, digitale geletterdheid, kunst- en cultuur. En heel mooi: ook taal en rekenen zijn prima in te vlechten. Stuur me gerust een mail en ik vertel je er graag meer over.
Blog van Taco Houkema
Taco Houkema werkte als leerkracht in het basisonderwijs en is inmiddels ruim 20 jaar directeur op verschillende basisscholen. Daarnaast is hij zelfstandig onderwijsadviseur, netwerkpartner van KPC Groep, coach en vernieuwingsinspirator.
Reacties (0)