Huisacademie: begin en maak ruimte voor afstemming en groei
“Als je niet vertrekt, dan kom je er niet” was de Cruijffiaanse opmerking die ik begin jaren ’80 op mijn Zippo-aansteker liet graveren voordat ik de Himalaya introk. Bedenk verder dat je niet direct alles voor elkaar hoeft te hebben.
Kathedralen zijn ook niet in één jaar gebouwd, daar gaat vaak meer dan een eeuw overheen. Wel belangrijk is dat je meteen aan de slag kunt. Zo was in 1891 de crypte van de Sagrada Familia voltooid en konden er missen worden opgedragen. Nu, 130 jaar later, wordt er achtereenvolgens aan verschillende onderdelen van de kerk gebouwd, zoals de portalen, het koor, het schip en de torens. Iedere nieuwe generatie levert weer een heel eigen bijdrage en de technologie verandert ook, maar het geheel heeft samenhang door goed gekozen principes.
Durf daarom te beginnen met een academie en begin dan met activiteiten waarvan de urgentie wordt gevoeld. Samenhang is ook voor een academie onontbeerlijk. Zo is het van belang dat strategisch beleid, personeelsbeleid, kwaliteitsbeleid en academie goed op elkaar zijn en blijven afgestemd. Kom daarvoor regelmatig met sleutelfiguren uit het schoolbestuur of van de school bij elkaar. ‘Breng het hele systeem bij elkaar in een open ruimte’. In vaktermen heet dit de open-space aanpak.
Die aanpak maakt het mogelijk om gezamenlijk aan vraagstukken en afstemming te werken. Daar kun je ook externe belanghebbenden bij betrekken zoals het aanpalend onderwijs, speciaal onderwijs en de buitenschoolse opvang. De open-space aanpak heeft al snel meer impact, dan een programma met aantrekkelijke workshops. De open-space neemt het leren van de organisatie als uitgangspunt en streeft naar gerichte interventies. Het gevaar van de tweede benadering van een programma met workshops is dat het eindigt met “we heffen het glas, doen een plas en alles blijft zoals het was”. Voor zo’n workshopprogramma worden vaak externe aanbieders aangetrokken of zelfs gelokt met de mededeling: dat is goed voor je business. Zo’n workshopprogramma gaat gauw op entertrainment lijken, een activiteit met een glimlach, maar zonder impact. Overigens kan zo’n markt wel interessant zijn om te laten zien welke expertise er in de schoolorganisatie is en wat de opbrengsten van praktijkonderzoeken van leraren zijn.
Een verbinding met een gezamenlijke analyse van urgente vraagstukken vanuit de onderwijspraktijk blijft daarbij van groot belang. Waardevolle expertise die al in de schoolorganisatie aanwezig is en waar u trots op kan zijn is een goed begin van een huisacademie die je verder stapsgewijs kan uitbouwen.
Hieronder enkele voorbeelden van elementen die in een huisacademie opgenomen kunnen worden.
- Bij Zo zijn onze manieren kun je denken aan programmaonderdelen die ingaan op het introduceren van nieuwe collega’s in de cultuur van de organisatie. Maar je kunt ook denken aan ‘kampvuurgesprekken’ die bedoeld zijn om de schoolcultuur te versterken en professioneler te maken.
- Bij Goed, beter, best kun je denken aan programma’s waarin onderwijsmensen aan hun vakbekwaamheden kunnen werken, zoals programma’s voor startende leraren, maar ook lessonstudy’s die bijvoorbeeld door secties worden geïnitieerd zijn voorbeelden hiervan. En denk ook aan programma’s die ingaan op specifieke vraagstukken, zoals eigenaarschap van leerlingen, pedagogische reflectie door leraren op hun eigen handelen, het begeleiden van leergemeenschappen door teacher leaders of waarden gedreven werk en het omgaan met normatief-ethische vraagstukken.
- Bij Broedplaatsen kun je denken aan ruimte maken voor onderwijsmensen die het denken over onderwijs en onderwijs organiseren willen oprekken, die willen bijdragen aan het leren en innoveren in de school en die activiteiten ondernemen om de schoolorganisatie duurzaam te ontwikkelen.
- Bij een Open systeembenadering kun je denken aan het leren van samenwerkingen met anderen. Bijvoorbeeld opleidingsschool zijn en het constructief inzetten van stage- en onderzoeksopdrachten van masterstudenten. Bijvoorbeeld actieve programmatische samenwerking in een IKC, in een 10-14 samenwerking, vmbo-mbo samenwerking of in passend onderwijs. Denk ook aan structurele samenwerking met educatieve partners of andere organisaties zoals wijkcentra, culturele instellingen en het lokale bedrijfsleven.
En bedenk dat het nooit af is. Over vijf jaar zijn er weer nieuwe omstandigheden, zoals we nu met een pandemie moeten leren dealen. Met andere woorden: je bouwt geen academie, maar de gemeenschap bouwt samen aan een academie.
In aanloop naar de inspiratiesessie The Next Step op 6 december schrijft Ton Bruining een reeks van blogs. Hij gaat in op manieren om valkuilen bij het organiseren van het leren in het onderwijs te vermijden of beter nog te overbruggen.
Reacties (0)