Huisacademie: slagkracht door focus op professionaliteit
Wat voor type onderwijsmensen heeft de school voor ogen? De klassieke professional die gebruikt maakt van onderzoek, van evidence-based benadering en matrixen om de impact te monitoren? De creatieve professional die de wereld de school binnen haalt en met de leerlingen de wereld intrekt, die broedplaatsen laat ontstaan die onorthodoxe werkwijzen laat zien. Of de publieke dienstverlener, die de waarden en normen van de organisatie kent, regelruimte heeft en het vermogen heeft om daar ten dienste van de leerlingen en de samenleving goed gebruik van te maken. Of moet het een slimme mix zijn?
En wat voor type leren heeft de professional en de schoolorganisatie voor ogen. In haar oratie van 2016 liet de toenmalige KPC hoogleraar Marjan Vermeulen zien dat de keuze voor individuele of collectieve ontwikkeling en voor kennisverwerving of kennisproductie een groot verschil maakt. Een waardevol inzicht aan de hand waarvan je kostbare misverstanden in de vorm van investeringen in slecht passende leeractiviteiten kunt voorkomen.
Naar analogie van de drie doeldomeinen van Gert Biesta kun je stellen dat professionalisering niet alleen gaat om over kennis en kwalificatie en over socialisatie, maar ook om zogenaamde subjectificatie of persoonswording. Met andere woorden: biedt het handelen van schoolleiders, secties, en integrale teams ruimte aan de leraar om die leraar te worden die hij of zij wil zijn en om stappen te maken in de persoonlijke ontwikkeling en de loopbaanontwikkeling? Daarbij denk ik ook aan de angst van schoolleiders om bepaalde leraren te verliezen, zoals vakspecialisten, innovatieve leraren en/of leraren met groot organiserend vermogen. Tegen die schoolleiders zou ik willen zeggen: Raak niet in de war als je beste mensen vertrekken, dat geeft trek in de schoorsteen. Zo is een voetbaltrainer altijd bang om sterspelers te verliezen, maar er staat een nieuwe op als er een heldere visie is en er wordt geïnvesteerd in nieuwe talenten. Na Cruijff kwam Van Basten. Zorg dat de huisacademie een kweekvijver is waarin vakspecialisten, intern begeleiders en nieuwe aspirant teamleiders zich kunnen ontwikkelen.
Tenslotte dringt ook de vraag zich op, of en zo ja hoe de morele dimensie van onderwijs en leraar zijn verbonden wordt met de professionaliseringsactiviteiten van de academie. Onderwijs is een publieke en daarmee normatieve zaak. In het onderwijs gaat het niet alleen om de vraag of het werkt, maar ook of het deugt en of het deugd doet. Bij normatieve professionalisering gaat het ook niet alleen om het formuleren van waarden die het oog en het hart strelen, maar vooral ook om de wijze waarop met deze waarden in de frontlijn van het onderwijs wordt omgegaan. De academie kan bijdragen aan het pendelen tussen het hoogland waar onderwijsmensen met elkaar de visie en strategie formuleren en de ervaringen van diezelfde mensen in het moeras dat de onderwijspraktijk is. Zorg ook dat dit een continu proces is.
In aanloop naar de inspiratiesessie The Next Step (6 december, Utrecht) schrijft Ton Bruining een reeks van blogs. Hij gaat in op manieren om valkuilen bij het organiseren van het leren in het onderwijs te vermijden of beter nog te overbruggen.
Reacties (0)