Lijn in leren van vaardigheden: van leerlijn tot certificaat
Passende schooleigen leerlijnen in het vso en praktijkonderwijs. Dat is een thema waarbij Mandy Ankersmit regelmatig scholen ondersteunt. Tijdens deze trajecten en opleidingen onderzoekt ze samen met docenten de mogelijkheden om leerlijnen zo specifiek mogelijk te maken en zo gericht toe te werken naar certificaten en uitstroomprofielen.
In de dagelijkse contacten met scholen merkt Mandy Ankersmit, van huis uit onderwijskundige, dat het voor scholen in het vso en praktijkonderwijs soms een ingewikkelde puzzel blijkt om leerlijnen overzichtelijk en gestructureerd op papier te krijgen. “Scholen in het vso en praktijkonderwijs hebben relatief veel vrijheid om de leerlijnen vorm te geven. Er is geen landelijk eindexamen. Docenten moeten zelf zorgen voor een duidelijk beeld van het doel waarop ze met hun leerlingen uit willen komen.”
Differentiëren binnen de leerlijn
Waar werk je eigenlijk precies naar toe? Veel komt aan op het vermogen van docenten om te differentiëren binnen de leerlijnen, vertelt Mandy. “Leerlijnen zijn gekoppeld aan het uitstroomprofiel. Wat moet je bijvoorbeeld precies kunnen als je in leerroute 4 in de keuken wilt uitstromen? De leerlijn moet zijn afgestemd op de uitstroommogelijkheden.”
Daar kan het ook schuren, constateert Mandy. Ze merkt dat scholen veel gemak en baat ervaren bij de zogeheten BOS-systematiek die leerlijnen ontrafelt in drie niveaus: Basis, Ontwikkeling, Specialisatie. Wat doet een leerling in de onderbouw, en wat verwachten we van de leerling in de uitstroomfase? “Ik merk op informatiebijeenkomsten dat scholen enthousiast zijn over de mogelijkheden die dit biedt om meer grip en structuur te krijgen in het niveau van de vaardigheden in de leerlijn. Die structuur helpt niet alleen docenten, in zowel de avo-vakken als praktijkvakken, om overzicht te krijgen in de sterke en minder sterke punten van de leerling. Het biedt ook mooie mogelijkheden om stap voor stap te werken aan trots en zelfvertrouwen.”
Certificerende trajecten
Op vso-scholen en scholen voor praktijkonderwijs analyseert Mandy samen met het team bestaande leerlijnen, methodes en leerroutes en brengt ze uitstroommogelijkheden in kaart. Inclusief de certificerende trajecten die daaronder ‘hangen’. Daarbij wordt gewerkt aan het opstellen van leerlijnen en deelleerlijnen en het expliciteren van door de leerling te verwerven vaardigheden zodat een doorlopende leerlijn ontstaat. Ook wordt stilgestaan bij het vraagstuk van beoordelen: hoe beoordeel je dat een leerling een vaardigheid behaald heeft? Mandy: “We denken met de school na over de criteria. Laat je tempo meespelen, kijk je naar de mate van zelfstandigheid of de betrokkenheid, of zijn er nog andere criteria?”
Win-win
Aanscherpen van leerlijnen. Dat is een win-win voor docent én leerling, stelt Mandy. “Voor de docent wordt duidelijker waar je naar toe wilt met de leerling. Je ziet precies waar de leerling staat in de leerlijn en waar je extra aandacht aan moet besteden. Maar ook of je kunt versnellen in het ontwikkelen van vaardigheden. We zien dat op scholen die hun leerlijnen beter structureren er een positief effect is op leerlingen. De leerling wordt zich bewuster van zijn leerproces, krijgt meer zelfvertrouwen en is meer gemotiveerd te werken aan vaardigheden waarin hij of zij zich nog kan ontwikkelen. Dat is heel veel waard. Wie meer wil gaan doen aan arbeidstoeleiding of leerlingen wil voorbereiden op een vervolgopleiding kan er eigenlijk niet omheen, om kritisch naar de leerlijnen te gaan kijken. De leerling uitdagen en op de juiste manier volgen en werken vanuit een passend aanbod; dat is waar het in de kern om draait.”
Mandy Ankersmit ondersteunt PrO- en (v)so-scholen bij het ontwikkelen van en werken met leerlijnen. Meer weten? Neem contact op met Mandy.
Daarnaast verzorgt Mandy samen met Fidan Özdemir de training Curriculumontwerp: van leerlijn naar certificaat. Deze training kan ook op maat voor uw school verzorgd worden.
