Onderwijs Anders

Doelgroepen

Docenten/leraren, schoolleiders, bestuurders, onderwijsassistenten, IB-ers, bouwcoördinatoren en unitleiders

Sectoren

Primair onderwijs

Bij Onderwijs Anders-trajecten (herinrichten van het primair proces) onderscheidt KPC Groep 3 fasen:

1. Richten (waar gaan we naartoe?) 
2. Inrichten (uitproberen, evalueren en bijstellen) 
3. Verrichten (definitieve implementatie/borging/vastleggen)

Opleidingstrajecten zijn altijd maatwerk. Bij elk traject wordt bepaald hoeveel aandacht de verschillende fasen behoeven. Niet alle fasen omvatten evenveel tijd. Alle trajecten worden uitgevoerd door ervaren trainers/ adviseurs en op maat gemaakt en afgestemd met de beginsituatie van de school/ organisatie.

De richtfase moet leiden tot bewustwording van de reeds gemaakte overwegingen en keuzes. Het bezoeken van een andere, inspirerende, school is een activiteit die aanbevolen wordt in deze periode. In deze fase staan we stil bij waar de school vandaan komt, waar ze nu staat en waar ze naartoe wil.

Deze bewustwording kan in de inrichtingsfase leiden tot het uitproberen van nieuwe manieren om boeiend en betekenisvol onderwijs vorm te geven. Passend bij de huidige stand van zaken en het personeel. De positieve ervaringen en resultaten van zowel het taal-, lees en rekentraject als die van andere school-ontwikkelingen, worden hierbij meegenomen.

In de richt- en inrichtingsfase leggen we zaken vast in een schoolportfolio. Dit is om het proces en de gemaakte keuzes vast te leggen en de kans op terugval te minimaliseren.

De vormen van onderwijs, die na evaluatie en bijstelling gekozen en verder uitgewerkt worden, krijgen een vaste vorm binnen de organisatie in de verrichtingsfase. In deze fase is het vastleggen van afspraken in clusterhandboeken een belangrijke stap.

Zo kan er gekozen worden om in eerste instantie het gesprek en de ondersteuning te richten op de bezieling in het middagprogramma. “Hoe geven we meer boeiend en betekenisvol creatief en wereld-oriënterend onderwijs?” Ook kan er bijvoorbeeld kritisch gekeken worden naar de invloed die leerlingen zelf uit kunnen oefenen op hun leerproces. Dan wordt er stil gestaan bij dat wat kinderen nodig hebben (kijken naar de onderwijsbehoeften van de kinderen) en bij de opbrengsten van de keuzes en activiteiten (opbrengstgerichtheid).

Doel

Deze opleiding richt zich op basisscholen die hun onderwijs willen flexibiliseren en doelmatiger willen inrichten. Vaak zijn dit scholen die merken dat het traditionele jaarklassensysteem onvoldoende aansluit op wat kinderen van deze tijd nodig hebben.

De opleiding omvat drie componenten met bijbehorende leerdoelen.

Richtfase

• Visie ontwikkelen op onderwijs in de 21ste eeuw
• Bepalen van een stip op de horizon; keuze maken voor een organisatiestructuur (Waar wil de school over … jaar staan?)
• Beeld krijgen van hoe het onderwijs anders georganiseerd kan worden en welke consequenties dit heeft voor de leerinhoud, de leeromgeving en de inzet van het personeel
• Concrete ideeën ontwikkelen over de verbetering van de organisatie van het onderwijs, de indeling en inrichting van de leeromgeving en de inzet/rolverdeling van personeel

Inrichtfase

• Kunnen inrichten, uitvoeren en evalueren van ‘proeftuinen’ waarbij de organisatie van het onderwijs, de leerinhoud, de inrichting van de leeromgeving en de inzet/rolverdeling van het personeel in de praktijk worden vorm gegeven
• Beschrijven hoe de dag van een kind er in grote lijnen uit gaat zien
• Vaststellen welke keuzes worden gemaakt met betrekking tot de organisatiestructuur (o.m. dagstructuur, organisatie van instructies), de inrichting van de leeromgeving en de inzet/rolverdeling van het personeel
• Oefenen van vaardigheden van leerlingen en leerkrachten om te kunnen werken in de nieuwe organisatiestructuur
• Bespreekbaar maken van mentale modellen en het loslaten van oude patronen

Verrichtfase

• Teamleden zijn voldoende getraind om te werken in de nieuwe situatie met nieuwe taken en rollen (met name ten aanzien van communicatie en samenwerking) onder regie van het veranderteam
• Afspraken over organisatie van het onderwijs, de inrichting van de leeromgeving, de leerinhoud en de inzet/rolverdeling van het personeel in de praktijk zijn vastgelegd en geborgd
• Teamleden ervaren een gezamenlijke verantwoordelijkheid (‘van mijn klas naar onze kinderen’)

Inhoud

Richtfase

• Het verkennen van de behoeften van leerlingen in het huidige onderwijs (21st century skills).
• Het verkennen van het “9-veldenmodel” (mogelijke organisatievormen) om een stip aan de horizon te kunnen zetten.
• Het integraal verkennen van mogelijkheden om het onderwijs anders te gaan organiseren op gebied van personeel, leeromgeving, leerinhoud.
• In overleg kan er daarnaast aandacht worden besteed aan een inhoudelijk onderwerp. Zoals bijvoorbeeld invulling van thematisch werken, werken met leerlijnen, creëren van een doorgaande lijn zelfstandigheid, het geven van doelgerichte instructies, werken in een professionele cultuur

Inrichtfase

• Het voorbereiden en uitwerken van ‘proeftuinen’, het evalueren en bijstellen van ‘proeftuinen’.
• Voorbereiden welke deelvaardigheden worden geoefend tijdens een proeftuin, denk aan zelfstandigheid van kinderen, gebruik van ruimtes en afspraken die daarbij horen, het werken als team, werken met verschillende rollen, delen van verantwoordelijkheden, etc.
• In overleg kan er daarnaast aandacht besteed worden aan een inhoudelijk onderwerp. Zoals bijvoorbeeld invulling van thematisch werken, werken met leerlijnen, creëren van een doorgaande lijn zelfstandigheid, het geven van doelgerichte instructies, werken in een professionele cultuur, differentiatie, het volgen van leerlingen.

Verrichtfase

• Het uitwisselen en evalueren van praktijkervaringen op gebied van de organisatie van het onderwijs, de inrichting van de leeromgeving, de taken en rollen van het personeel en de samenwerking en formuleren van ontwikkelpunten voor het vervolg.
• Het borgen en vastleggen van afspraken op gebied van de organisatie van het onderwijs, de inrichting van de leeromgeving en de taken en rollen van het personeel.
• In overleg kan er daarnaast aandacht besteed worden aan een inhoudelijk onderwerp, zoals bijvoorbeeld invulling van thematisch werken, werken met leerlijnen, creëren van een doorgaande lijn zelfstandigheid, het geven van doelgerichte instructies, werken in een professionele cultuur, differentiatie, het volgen van leerlingen.

Werkwijze

Er wordt gebruik gemaakt van diverse werkvormen/activiteiten, zoals coöperatieve werkvormen, speedlearning, bezoeken van andere scholen, bekijken en bespreken van filmbeelden, groepsdiscussies, informatieoverdracht, leren van elkaar, ervaringen opdoen en delen.

Resultaat

Richtfase
De deelnemers hebben zicht gekregen op en geleerd welke invullingen en opties er mogelijk zijn om het onderwijs anders te organiseren. Ze hebben voor hun eigen school keuzes gemaakt over hoe de eigen organisatie ingericht kan worden, hoe de personele invulling vorm gegeven kan worden, hoe de leeromgeving eruit kan zien en met welke leerinhouden gewerkt kan worden. Door de opleiding is een gemeenschappelijk beeld ontstaan en draagvlak voor de toekomstige veranderingen.

Inrichtfase
Het team heeft ervaring opgedaan met het werken in een andere organisatiestructuur. Teamleden hebben ervaring opgedaan met het werken in teamverband en het gebruik maken van elkaars kwaliteiten. Ze hebben voor hun eigen school keuzes gemaakt over hoe de eigen organisatie ingericht wordt, hoe de personele invulling en inzet vorm krijgt, hoe de leeromgeving eruit gaat zien en met welke leerinhouden gewerkt gaat worden. Er is draagvlak om de nieuwe organisatiestructuur uit te gaan voeren.

Verrichtfase
Teamleden zijn in staat om het dagelijks onderwijs in een Onderwijs Anders organisatie vorm te geven, waarbij zij competent zijn in het uitvoeren van de verschillende rollen en taken. De afspraken over de organisatie van het onderwijs, de leerinhoud, de inrichting van de leeromgeving en de inzet/ rolverdeling van het personeel zijn helder en worden door iedereen nageleefd. Er is sprake van een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Dagen/dagdelen

Minimaal 3 dagen.

Tijdsinvestering

Minimaal 18 uur.

NB Tenzij anders vermeld gelden voor de deelname aan de trainingen geen aanvullende eisen ten aanzien van vooropleiding of ervaring en bedraagt de studiebelasting uitsluitend het vermelde aantal contacturen.

• Delen: